شناسایی شرایط همدید همراه با بارش در پهنه ی کم بارش شمالی

در این پژوهش بارش های سنگین و فراگیر پهنه ی کم بارش شمالی مورد بررسی قرار گرفت. به منظور تحلیل این گونه بارش ها در این پهنه از پایگاه داده بارش اسفزاری استفاده شده است. پایگاه داده ای از متغیر بارش از 1/1/1340 تا 10/11/1383 که شامل 15992 روز، یاخته زمانی(سطر) و 362 یاخته مکانی (ستون)می باشد. نقشه های هم بارش پهنه، بر روی یاخته هایی به ابعاد 14?14 کیلومتر به روش میانیابی کریگینگ ترسیم شد. مبنای انتخاب بارش های سنگین و فراگیر در پهنه ی کم بارش شمالی، داده های حاصل از همین میانیابی ها است که توسط دکتر مسعودیان تهیه شده است. برای هر روز بر روی 362 یاخته، وضعیت بارش مشخص شد. ماترسی به ابعاد 1406*100 برای داده های فشار تراز دریا و ضخامت فراهم شد. با استفاده از روش تحلیل خوشه ای بر روی فواصل اقلیدسی به روش ادغام وارد بر روی این ماتریس، الگوهای اصلی فشار تراز دریا و ضخامت مشخص شدند. بدین ترتیب 100 مورد از رخدادهای بارش سنگین و فراگیر پهنه ی کم بارش شمالی از لحاظ فشار تراز دریا، ضخامت، همگرایی شار رطوبت، فراوانی تابع رودباد و فراوانی تابع جبهه زایی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. بررسی نقشه های فشار تراز دریا نشان داد که واچرخند سیبری، واچرخند سیاه، فرود دریای سرخ و فرود خلیج فارس مسبب اصلی این گونه بارش ها بوده اند. نتایج بررسی نقشه های ضخامت لایه ی 500-1000 هکتوپاسکال نشان داد که چهار الگوی ضخامت در فراهم نمودن شرایط مناسب بارش های سنگین پهنه ی مورد بررسی موثرند. نتایج حاصل از بررسی نقشه های رودباد نشان دادکه بارش های پهنه ی کم بارش شمالی با رودباد جنب حاره ارتباط دارد. این رودباد در تمام دوره مورد مطالعه به صورت کمربند وسیعی از شمال آفریقا شروع شده و تا کشورهای شرق دریای خزرکشیده شده است. همچنین بیشترین فراوانی رودبادها بر روی پهنه ی کم بارش شمالی در دو تراز 250 و 300 هکتوپاسکال می باشد. تحلیل فراوانی تابع همگرایی شار رطوبت نشان داد که بیشترین همگرایی شار رطوبت در تراز 850 و 925 می باشد. تحلیل فراوانی تابع جبهه زایی در ترازهای مختلف نشان داد که ترازهای 925 و 1000 هکتوپاسکال، کانون بیشینه ی جبهه زایی بر روی منطقه مورد مطالعه شکل گرفته است.